ย้ายบล็อกไปที่ bact.cc แล้วนะครับ

พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์
หยุด ร่างพ.ร.บ.คอมพิวเตอร์
พื้นที่เก็บข้อมูลออนไลน์ ฟรี 2GB จาก Dropbox (sync กับ Windows, Linux, Mac, iPhone, Android ฯลฯ ได้)

2007-02-17

Thai Wikipedia is Failing

คุณ Patiwat จุดประเด็นเอาไว้ (ผมขออนุญาตแปลไว้ตรงนี้):

บทความเมื่อเร็ว ๆ นี้ ในวิกิพีเดียภาษาอังกฤษ ที่ชื่อ “Wikipedia is Failing” [วิกิพีเดียกำลังล้มเหลว] ทำให้ผมต้องพิจารณาอย่างหนักว่า วิกิพีเดียไทยนั้นเป็นอย่างไรบ้าง. ผลลัพธ์นั้นชวนหดหู่. โปรดสังเกตว่าบทความดังกล่าวนั้น ไม่ได้ ชื่อว่า “Wikipedia Can Improve” [วิกิพีเดียยังพัฒนาได้]. ผู้เขียนได้บอกเป็นนัยว่าปัญหาเชิงระบบและปัญหามูลฐานนั้นคือต้นเหตุแห่งความล้มเหลว. นี่คือการพิจารณาชั้นต้นในตัวชี้วัดที่พอเทียบเคียงได้ในวิกิพีเดียไทย.

ไปอ่านข้อเขียนนี้+ความเห็นจากชาววิกิพีเดียอื่น ๆ ได้ที่ “วิกิพีเดียไทยกำลังล้มเหลว”

สำหรับผมแล้ว ปัญหา “สองมาตรฐาน” (double standard) คือปัญหาใหญ่ที่สุดอย่างหนึ่งของวิกิพีเดียไทย

สองมาตรฐาน เช่น บางครั้งก็เข้มงวดกับกฎเกณฑ์ บางครั้งก็ผ่อนปรน โดยที่ไม่แน่ชัดว่า อะไรคือหลักในการพิจารณาว่าเมื่อไรถึงจะเข้มหรือจะผ่อน หรือเนื้อหาลักษณะเดียวกัน แต่เขียนโดยคนละคน กลับได้รับการเพ่งเล็งปฏิบัติแตกต่างกัน ฯลฯ

ความอัปลักษณ์ทั้งหลายที่มีอยู่ในวิกิพีเดียไทยตอนนี้ ผมเห็นว่ามีรากฐานมาจากปัญหา (ทัศนคติ?) ดังกล่าวทั้งสิ้น และปัญหานี้เองที่จะทำให้วิกิพีเดียค่อย ๆ เสื่อมลงได้อย่างเป็นระบบ

ทำไมผมจึงเห็นว่า มันเป็นกระบวนการเสื่อมลงอย่างเป็นระบบ ?

ก็เพราะในสภาพเช่นนี้เอง ที่จะทำให้คนที่ยึดมั่นในหลักการ “สารานุกรมเสรี อยู่ไม่ได้ หรืออยู่ได้ด้วยต้นทุนที่สูงกว่าปกติ
เพราะพวกเขาต้องเหนื่อยกว่าปกติ ในการที่จะเขียนจะแก้อะไรซักอย่าง โดยเฉพาะเรื่องที่กำลังเป็นที่ขัดแย้งในสังคม ... สุดท้ายแล้ว เมื่อถึงจุดที่ความเหนื่อยล้ามันเกินความต้องการรักษาหลักการ คนเหล่านั้นก็จะโบกมือลาวิกิพีเดียไป (อย่างถาวรหรือชั่วคราว) ทีละคนทีละคน

เมื่อคนที่พยายามจะทำตามหลักการลดลง อะไร ๆ มันจะก็เป็นไปอย่างหลวม ๆ หยวน ๆ ตามแต่จะถูกใจ (ตัวเองหรือคนอื่นก็ตามที) สุดท้ายก็กลายเป็นกฎหมู่เหนือกฎหมาย หลักการอะไรไม่ต้อง ขอให้ทำถูกใจพี่ใหญ่เป็นพอ ถ้าคุณทำถูกใจพี่ใหญ่ คุณก็ไม่เหนื่อย แต่ถ้าไปขัดใจเขา คุณก็เหนื่อยหน่อย ใครแรงดีก็อยู่นาน

สุดท้ายระบบทั้งหมดในทางปฏิบัติ ก็จะไปขึ้นอยู่กับคนกลุ่มเล็ก ๆ ... มองถึงตรงนี้ แล้วจะไม่เรียกว่าวิกิพีเดียกำลังล้มเหลวได้อย่างไร ถ้าเรายังยึดอยู่ว่า วิกิพีเดีย คือ สารานุกรม เสรี ที่ทุกคนมีส่วนร่วม

แหม แต่จะหลักการอะไรกันนักหนา

ลงมือทำดีกว่า! อย่า “ดีแต่ปาก” เลย แมวจะสีอะไรก็ช่างเถอะ
สัมฤทธิผลนิยม เท่านั้นที่เจ๋งที่สุดในยุคนี้

ดังนั้น ผมขอเสนอให้ยกเลิกหลักการทั้งหมดซะ — เพื่อความรุ่งโรจน์ของวิกิพีเดียไทย!

สะดวกดี


ปล.1 เอ่อ .. เพิ่งจะรู้สึกตัว ลองแทนคำว่า วิกิพีเดียไทย ด้วย ประเทศไทย อะไรทำนองนี้ ... ก็ดูจะไปได้แฮะ :P

ปล.2 Wikipedia: the Free Encyclopedia โดยคุณ Phisite เสนอที่งาน YouMedia


ลูกติดพัน followed-ups

technorati tags: ,

6 comments:

Isriya said...

เป็นเพราะระบบชุมชนไม่เข้มแข็งด้วยหรือเปล่า ปกติผมก็เข้าแต่หน้า Recent Changes ไม่ค่อยไปชุมนุมประชาคมอะไรกับชาวบ้าน

Sysop ที่เป็นแกนหลักก็มีน้อยด้วยละมั้ง อย่างน้อยๆ รุ่นเรา (jittat, phisite, ...) ช่วงหลังก็หายกันหมด มันคงเบื่อๆ

bact' said...

isriya:

ระบบชุมชนเข้มแข็งเพียงอย่างเดียว
ไม่สามารถรับประกันอะไรที่เกี่ยวกับ
1) สารานุกรม 2) เสรี 3) ที่ทุกคนมีส่วนร่วม
ได้แม้แต่อย่างเดียวครับ

ระบบชุมชนที่เข้มแข็ง ไม่สามารถรับประกันคุณภาพได้
หากชุมชนนั้นไม่ยอมรับหลักการตรวจสอบคุณภาพ

ระบบชุมชนที่เข้มแข็ง ยิ่งไม่ได้รับประกันความเสรี
มันอาจจะรับประกันความเสรีของสมาชิกที่ได้รับการยอมรับในชุมชนนั้น แต่จำกัดความเสรีของผู้อื่น ในแง่มุมอื่น

และสุดท้ายระบบชุมชนเข้มแข็ง อาจจะจเป็นตัวกีดกันให้คนอื่น ๆ ที่อาจคิดเห็นไม่ตรงกัน แต่เสียงดังไม่เท่า ไม่อยากเข้าไปมีส่วนร่วมด้วย

ก็เพราะ "มันคงเบื่อ ๆ" นี่แหละ


การที่ผู้ดูแล "เหลือน้อย"
อาจจะได้หมายถึง การตัดสินใจต่าง ๆ ได้กระจายตัวออกไปอย่างอัตโนมัติ
กลุ่มคนบางกลุ่ม (ไม่ว่าจะเป็นผู้ดูแลหรือไม่) สามารถมีอิทธิพลเหนือการตัดสินใจได้ ไม่ว่าจะตั้งใจหรือไม่ก็ตาม
เพราะระบบการพิจารณาตัดสินใจของวิกิพีเดียปัจจุบันมันยังไม่ชัดเจน หลาย ๆ เรื่องยังไม่มีหลักยึด

พอหลักการตัดสินใจอะไรมันไม่ชัดเจน
แล้วสุดท้ายก็ไปลงที่ลงประชามติ แบบพวกมากลากไป
พอเป็นแบบนี้ เรื่องแบบเดียวกัน ลักษณะเดียวกัน ก็สามารถตัดสินออกมาต่างกันได้
(หรือเราจะเรียกว่านี่คือการกระจายอำนาจ ? แบบนี้บ้านเมืองก็ไม่ต้องมีกฎหมาย ไม่ต้องมีศาล ใช่ไหม ? ใช้โหวตเอาตลอด เอ้าวิ่งราวเหรอ ? เรียกคนแถวนั้นมา โหวตซิ ผิดมั๊ย ? เอ้า ถ้าผิด ติดคุกกี่ปีดีเอ่ย ? ส่ง sms เข้ามาซิ...)



ภาวะนี้เองแหละ ที่มันทำให้เกิดอาการ "สองมาตรฐาน" ขึ้น

เป็นเหตุให้ผู้ใช้ส่วนหนึ่ง มันก็เลย "เบื่อ ๆ"

bpitk said...

ปัญหาที่คุณปฏิวัติ ยกมานั้นน่าคิดทีเดียว
แต่ผมลองค้นๆดู แต่ละเรื่อง ที่คุณปฏิวัติเขาเขียน มันแปลกๆนะครับ (งงๆว่าเขาถนัดเขียนสารานุกรมเริ่องอะไร)

bact' said...

ส่วนใหญ่คุณ Patiwat เขาจะเขียนที่วิกิพีเดียภาษาอังกฤษครับ

เรื่องที่มาดูในวิกิพีเดียไทยส่วนใหญ่ เท่าที่เห็น ก็จะเป็นเรื่องของเมืองไทยที่เป็นประเด็นในระดับสากล คือดูทั้งฝั่งวิกิพีเดียภาษาอังกฤษและภาษาไทยครับ นอกจากนี้ก็ยังเห็นดูเรื่องนโยบาย เรื่องการอ้างอิง ความน่าเชื่อถือ มุมมองเป็นกลาง อะไรพวกนี้ด้วย น่าสนใจทีเดียว

bpitk said...

อืม ที่แท้เขาถนัด เขียนเรื่องเมืองไทย ลงวิกิพีเดียภาษาอังกฤษ

งั้นบทความของเขา คงมีบทบาทต่อภาพลักษณ์ ของเมืองไทย ที่ปรากฎต่อ คนที่อ่านเรื่องเมืองไทยจากวิกิพีเดียภาษาอังกฤษ
หวังว่าเรื่องคงไม่ลุกลามไปใหญ่โต

veer said...

bpitk: เรื่องอะไรลุกลาม?

ิbact': การเปลี่ยนแปลงวิกิพีเดียไทย อาจจะทำให้ประเทศไทยเปลี่ยนไปเลยก็ได้

สงสัยผมจะเลือกเรื่องที่แก้ไม่ค่อยดีเท่าไหร่ ไม่ค่อยมีคนคุยด้วยเลย -_-'